Baskı ve Yasak Çözüm Müdür? İran Örneği
Modern yaşam insan hayatına esneklik sunduğu kadar baskı ve yasakları da beraberinde getirmektedir. İnsanoğlunun özgürlük arayışının bunda payı olduğu muhakkaktır. Ancak bir de madalyonun öteki yüzü vardır. Özgürlükleri kısıtlayarak toplumsal denge sağlanabilir mi? Ya da alkol ve uyuşturucu kullanımı özgürlük alanı dahilinde midir? Bu sorulara cevap verirken şu argümanı mutlaka hatırlamamız gereklidir. Devlet mekanizmasının asli görevi vatandaşının fiziksel ve ruhsal sağlığını korumak ve bilinçli nesiller yetiştirilmesine ön ayak olmaktır. Konuya ilişkin İran deneyimi güzel bir örnektir. Bilineceği üzere şeriat hükümlerine göre yönetildiğini ileri süren İran'da alkol tüketimi ve satışı yasak. Hem dinen hem de hukuken yaptırımlar söz konusu. Ancak sayılar
Korku, Cehalet ve Feraset Üçgeninde Toplumsal Aydınlanma
Tarih boyunca insanoğlu gerçeği aramayı misyon edinmiştir. Bunu kimi zaman bilerek kimi zaman da istem dışı gerçekleştirmiştir. Platon'un mağarasındaki tutsaklar gibi bazıları gölgeyi gerçeklik kabul etmiş, bazılarıysa da zincirini kırıp aklının peşinden gitmiştir. Sonuçta insanlık hep ikiye bölünmüştür, bir tarafta konformizmin tetiklediği cehalet, diğer tarafta bilinmeyeni sorgulamaya gayret gösteren feraset. Bu bölünmüşlüğün kazananı her daim cehalet olmuştur. Çünkü cehalet mağara insanından izler barındırır, dili kuvvetlidir, öfkesi keskindir, korkutur, sindirir, yönlendirir, kontrol altında tutar. Feraset derin bir bilgelik gerektirir, anlamayı tercih eder, sevgiyi barındırır, iletişimi olanaklı kılar, sorgulamayı yeğler. Neticesinde de aydınlanmanın yolunu açar. Ancak feraset kitleleri kontrol edemez. Kitleleri cehalet
Dünya Sistemler Kuramı’na Göre Yoksulluk Zorunluluktur
Beni takip edenlerin bir çoğunun bildiği üzere toplumsal sözleşme teorisi üzerine çalışmalarımı sürdürüyorum. Mümkün olduğunca da bu teoriyi açıklarken tüm katmanlarıyla detaylandırmaya gayret gösteriyorum. İşte bugünkü yazımda da ifadelendireceğim bu katmanlardan bir tanesi de "dünya sistemler kuramı"dır. Kuramın öncülerinden olan Amerikalı Sosyolog Immanuel Wallerstein tüm hayatını bu teoriyi anlatmaya adamıştır. Kendisinin geliştirdiği kuram, bir çok disipline de ilham kaynağı olmuştur. Dünya sistemler kuramı ekonomik bir düzlem üzerinde incelendiği vakit, günümüz mülkiyet algısına dair önemli ipuçları vermektedir. Ancak bundan da öte bir durum karşımıza çıkmaktadır ki, o da %1'lik azınlığın dünya nüfusunun %99'una hükmetmesidir. Bunun nedenini bu teori bize açıklayacaktır. Bu
Max Weber’e Göre Köylü ve Entelektüel Tabaka
Bürokrasi ve yönetim anlayışına büyük katıkları olan Max Weber'in köylü ve entelektüel olarak nitelendirdiği toplumsal gruplara ilişkin değerlendirmeleri toplumsal sözleşmenin muhteviyatı bağlamında analiz edilmesi lüzumlu bir konudur. Weber'e göre köylü ve entelektüel kesim birbirlerinden ne kadar kopuk gibi görünseler de onları bir araya getirecek olan ana unsurların varlığı her daim gündemdeki yerine korumuştur. Ancak köylü nitelemesinde bulunduğu toplumsal tabakanın din merkezli davranışlarının entelektüellerden ciddi oranda farklılık gösterdiğini de vurgular. Burada bahsi geçen entelektüelleri ise toplumdan kopuk olarak nitelendirir. Ona göre entelektüeller yaşadıkları çevreyi sorgular ancak bunu değiştirmek için herhangi bir girişimde bulunmazlar. Weber'in ifadelerinden anladığımız kadarıyla, kendisi entelektüelleri pasif düşünür
İslam Hukuku Açısından İnsan Klonlama
Klonlama, insan hücrelerinin birer kopyasının yeniden oluşturulmasına verilen isimdir. Bu şekilde klon insan bir anneye ihtiyaç duymadan hayata getirilebilir. Nitekim bilimsel gelişmenin önemli bir adımı olan klonlama süreci etik açıdan bir çok soru işaretini de içerisinde barındırmaktadır. Her şeyden önce şunun cevabının net bir şekilde verilmesi gereklidir. Klonlamaya neden ihtiyaç duyulmaktadır? Medeniyete ulaşmanın yegane yolu doğru sorulara etkin cevaplar vermekten geçmektedir. Buna mukabil henüz yeni tohumlanan ilerlemelerin isabetli soruları ve yanıtları olmayabilir. Ancak bir konuyu tartışmanın da gelişim sürecini olgunlaştırmanın en hızlı yolu olduğu muhakkaktır. İnsan klonlamanın şu aşamada bir gereklilik olmadığı hususu düşünülmekle birlikte, önümüzdeki yüzyıllarda çağın ihtiyaçlarının neler
Korku, Cehalet ve Feraset Üçgeninde
Tarih boyunca insanoğlu gerçeği aramayı misyon edinmiştir. Bunu kimi zaman bilerek kimi...
Dünya Sistemler Kuramı’na Göre
Beni takip edenlerin bir çoğunun bildiği üzere toplumsal sözleşme teorisi üzerine çalışmalarımı...
Max Weber’e Göre Köylü ve Entelektüel
Bürokrasi ve yönetim anlayışına büyük katıkları olan Max Weber’in köylü ve entelektüel...
İslam Hukuku Açısından İnsan Klonlama
Klonlama, insan hücrelerinin birer kopyasının yeniden oluşturulmasına verilen isimdir. Bu şekilde klon...
Medine Vesikası Temelinde Vatandaşlık Anlayışı
İlk toplumsal sözleşme örneği olarak kabul ettiğimiz Medine Vesikası vatandaşlık haklarına ilişkin...
Özgürlük ve Eşitlik Sınırında Toplumsal Tahayyül
Time dergisine göre 20. yüzyılın en etkili kitaplarından birisi Eric Hoffer’un kaleme...
Immigration in the 21st Century
Nowadays immigration is a serious problem. People are leaving their countries because...
Does the European Union Have a Social Contract?
The consideration revived in the ideas of Rousseau, Hobbes and Locke are...
Toplumsal Sözleşme Reformist Bir Hareket Midir?
Doktora çalışmamın ana konusunu oluşturan toplumsal sözleşme kavramına ilişkin yapmış olduğum inceleme,...
Şablon Hayatlar
Muhtemelen farkındasındır, insanoğlu aynı tornadan çıkmış gibi birbirinin tıpkısı olma yolunda hızla...
Faydacılık Toplumsal Sözleşmeye Etki Eder Mi?
Pragmatizm olarak da bilinen faydacılık ilkesi felsefi bir kavramdır. Yapılan davranışın sonuçları...
Toplumsal Sözleşme Nasıl Ortaya Çıkar?
Toplumsal sözleşmeciler tarafından tartışılan konulardan bir tanesi de onun nasıl ortaya çıktığıdır....
Dr. Nurullah GÜNGÖR
Toplumsal Sözleşme Teorisi, İslâm hukuku, kamu yönetimi ve bürokrasi başlıca çalışma alanlarım arasında yer almaktadır.
nurullah@nurullahgungor.com.tr