Herkesin başrol oyuncusu olmak istediği bir ortamda çekilecek filmin kalitesinden söz etmek pek mümkün olmayacaktır. Son yıllarda baş gösteren bu durumun bir adı var. “Ana Karakter Sendromu”... Bu terim, özellikle genç nesiller arasında hızla yaygınlaşmaktadır. İnsanlar, hayatlarını bir film gibi görerek kendilerini o filmin başrol oyuncusu olarak konumlandırdıkları bir yaşam tarzını tercih etmeye başladılar. Her şeyin kendi etraflarında döndüğünü düşünen bu bireyler, yaşamlarını adeta bir film karesi gibi dramatize ederek sunuyorlar. Neticede sosyal medyada sürekli olarak kendi hayatlarını idealize etmeye çalışan ve bunu yaparken başkalarının varlığını tamamen göz ardı eden bir topluluk oluştu. Peki, bu kendine odaklanmış hayat tarzı bizi nereye götürüyor?
Ana karakter sendromu yaşayan kişiler, sosyal medya sayesinde kendilerini bir kurgusal karakter gibi sunmaya başladılar. Instagram’da ve TikTok’ta dramatik bir sahne yaratmak, her anı bir filmmiş gibi yaşamak bu sendromun en belirgin yansımalarından biri. Hepimiz hayatlarımızın kahramanı olmak isteriz, fakat bu isteğin orantısız bir şekilde yaşamımıza nüfuz etmesi gerçeklik algımızı bulanıklaştırır. Her şeyin yalnızca bizim etrafımızda döndüğünü varsaydığımızda, başkalarının hikayelerine kulak vermek gittikçe zorlaşır.
Aslında ana karakter sendromu, günümüz toplumunda sağlıklı bir özgüven ile narsisizmi ayırt edememe sorununun bir yansımasıdır. Günümüzün aşırı bireyci toplumunda, sürekli çevrimiçi olmanın getirdiği bir gerçeklikten kopuş salgını yaşıyoruz. Sosyal medyada hayatını romantize eden ve dünyanın sürekli kendi etrafında döndüğüne inanan bireyler, çevrelerindeki insanları sadece arka planda kalan figüranlar olarak görmeye başlıyor. Oysa, bu bakış açısı sadece başkalarına değil, kişiye de zarar verir. Kendimizi sürekli başrolde görme arzusu, gerçek hayatın karmaşıklığını ve başkalarının varlığını göz ardı etmemize neden olur.
Ana karakter sendromunun en büyük sorunu, kişilerin başkalarını dinlemeyi unuttukları bir yaşam tarzını teşvik etmesidir. Bu durum, iki ya da daha fazla insan arasında geçen her diyaloğu, monologlar bütünü haline getirir. Herkes kendi hikayesini anlatırken, kimse dinleyici olmaya yanaşmaz. Oysa gerçek diyalog, insanların birbirlerini anlamaları ve karşılıklı etkileşim içinde olmalarıyla mümkün olur. Sürekli kendi hikayemizi anlatırken, başkalarının varlığını unutmak, insan ilişkilerinde büyük çatlaklar oluşturur.
Bu noktada sorulması gereken önemli bir soru var: Gerçekten hayatımızın her anını dramatize etmek ve sosyal medya aracılığıyla paylaşmak zorunda mıyız? Kişi sadece kendini sürekli başkalarına empoze etmeye odaklandığında, gerçeklikle bağını kaybeder. Bu hem sıkıcı hem de yanıltıcı bir özgüven anlayışını yaymaya neden olur; başkalarını dinlemeyi bıraktığınızda özgüven kazanabileceğinize inanmaya başlarsınız. Fakat, özgüven dinlemekle, anlamakla ve başkalarının hikayelerine de değer vermekle gelişir. Kendi hayatımızın kahramanı olmak, başkalarını arka planda bırakmak anlamına gelmemeli.
Sosyal medya her gün bize hayatımızın kahramanı olmamız gerektiğini fısıldıyor. Bu şaşırtıcı değil, çünkü bu platformlar, kendine tapınmayı bir yaşam biçimi haline getiren bir toplum tarafından şekillendirildi. Instagram, TikTok gibi mecralar, her anımızı kaydedip paylaşmamız için bizi teşvik ediyor ve bu da bizi kendi hayatımızı sürekli yeniden yaratmaya zorluyor. Ancak bu, bizi gerçek hayattan koparıp bir illüzyona hapsederken, başkalarının varlığını görmezden gelmemize neden oluyor.
Ana karakter sendromu, yalnızca sosyal medya platformlarıyla sınırlı kalmaz; bu sendromun gündelik, çevrimdışı hayatta da geniş çaplı yansımaları vardır. İnsanlar, kendi yaşamlarını bir tür merkez noktası olarak konumlandırırken, etraflarındaki diğer insanları basitçe “yan karakterler” olarak görme eğilimindedirler. Bu bakış açısı, psikolojide “egosantrizm” olarak bilinen ve kişinin dünyayı yalnızca kendi perspektifinden değerlendirme eğilimini ifade eden kavramla paralellik gösterir. Özellikle çevremizdeki insanları bir filmin sadece “arka planda kalan oyuncuları” gibi değerlendirdiğimizde bu durum belirgin hale gelir. Ancak gerçek hayat bir film seti değildir ve her insanın hikayesi, başkalarıyla kurulan anlamlı bağlar üzerinden derinlik kazanır. Bu nedenle, insan varlığı ancak başkalarıyla yapılan etkileşimlerle zenginleşir ve anlam kazanır.
Kendini sürekli başrolde gören kişiler, başkalarının hikayelerine kulak vermemeye başlar, bu da hem bireysel hem de toplumsal bir izolasyona neden olabilir. Başkalarını görmezden gelmek, insanın kendi iç dünyasını da daraltır; çünkü bireyler yalnızca kendi hikayelerini tekrar ederek, varoluşlarının karmaşıklığını anlamakta zorlanırlar. Oysa yaşam, belirsizlikler, farklı bakış açıları ve başkalarının hikayeleriyle doludur. Bu çeşitlilik, kendi anlatımızı daha derin ve anlamlı kılan unsurların başında gelir.
Sadece kendi hayatımızı merkeze aldığımızda, derinlikten ve karşılıklı ilişkilerden mahrum kalırız. Sürekli sosyal medyada paylaşılan, tek taraflı, yüzeysel anlatılar, gerçekte kim olduğumuzu ve dünyadaki yerimizi sorgulamamızı zorlaştırır. Aslında, başkalarının hikayelerine de kulak vererek, kendi yaşamımıza dair daha anlamlı bir bakış açısı kazanabiliriz. Bu, yalnızca hayatımızı zenginleştirmekle kalmaz, aynı zamanda daha empatik, anlayışlı ve naif bir toplumun oluşumu için de önemli bir adımdır.
Bu bağlamda, ana karakter sendromunun git gide kendini daha baskın bir şekilde hissettirmesi hem bireysel hem de toplumsal olarak ciddi bir problem haline gelmiştir. Etrafımızdaki her şeyi kendimize mal etmek, insanlarla olan bağlantılarımızı zayıflatır. Gerçek özgüven, yalnızca kendimize odaklanarak değil, başkalarını da anlamak ve dinlemekle kazanılır. Belki de hayatın asıl güzelliği, sadece kendi sahnemizde değil, başkalarının sahnelerinde de yer almakla ortaya çıkar. Çünkü bazen, başrol olmak yerine, başkalarının hikayelerine eşlik etmek, en büyük tatmini sağlar.
Özgürce kendimizi ifade etmek tabii ki önemli ama kendi hayatımızın kahramanı olmamız gerektiği fikri, başkalarının hikayelerini de unutabileceğimiz anlamına gelmemeli. Bazen hayatın küçük detaylarını fark etmek ve başkalarına kulak vermek, gerçekten özgün bir yaşam sürmenin anahtarı olabilir.